Καλώς ήρθαμε έρημο του εικονικού

Η δημόσια συζήτηση, αν μπορεί πλέον κανείς να την πει έτσι, εξελίσσεται όλο και περισσότερο σε γκροτέσκα ρωμαϊκή αρένα. Τα σόσιαλ μήντια λειτουργούν ως εκκολαπτήριο και μεγεθυντής ό,τι τοξικού μπορεί να γεννήσει ο ανθρώπινος εγκέφαλος. Ένας κυκεώνας άναρθρων κραυγών, διαδικτυακού κανιβαλισμού, ύβρεων, επιθετικότητας και fake news. Κοινωνιοπαθείς περιπτώσεις (sociopaths) αντλούν απόλαυση ξεσπώντας στο διαδίκτυο, στοχοποιώντας ανθρώπους, κραυγάζοντας ψόφους και κρεμάλες. Ένα εικονικό ντοπάρισμα ισχύος και εκτόνωσης ως υπεραναπλήρωση της θλιβερής τους ύπαρξης μακριά από το πληκτρολόγιο.

Τι αντίκρισμα έχουν όλα αυτά στην πραγματική πραγματικότητα, στην κοινωνία των αληθινών σχέσεων ισχύος και εκμετάλλευσης και όχι της εικονικής διαφυγής; Απολύτως καμία, ο διαδικτυακός νταής που νομίζει ότι ταπεινώνει τα θύματά του, ο υπερεπεναστάτης που φαντασιώνεται ότι καταλαμβάνει τα χειμερινά ανάκτορα στο fb, ο εθνικιστής που κάθε δύο λεπτά στήνει κρεμάλες στα σόσιαλ μήντια για τους εχθρούς του έθνους, όλοι επιτελούν βουβά και υποτακτικά τους κοινωνικούς τους ρόλους πάνω στους οποίους δεν έχουν τον παραμικρό έλεγχο. Και όσο πιο έντονη, θορυβώδης και πλούσια η εικονική ζωή, τόσο φτωχότερη, αδιάφορη ή και μίζερη είναι η πραγματική.

Με την ανάδυση της καταναλωτικής κοινωνίας, έγραφε ο Ντεμπόρ στην Κοινωνία του Θεάματος, η ανθρώπινη ύπαρξη ξέπεσε από το είναι στο έχειν, ενώ με την έλευση του θεάματος διολίσθησε στο φαίνεσθαι. Τα σόσιαλ μήντια παροξύνουν την ανάγκη του φαίνεσθαι, από την επιδεικτική κατανάλωση περάσαμε στην επιδεικτική εμπειρία ή μάλλον στην επιδεικτική προσομοίωση εμπειρίας. Οι χρήστες διαγωνίζονται στην παραστατική υπόδυση συναισθημάτων, μία ατελείωτη εναλλαγή εικονικής λύπης, θυμού, χαράς, αγανάκτησης, έκπληξης, αγωνιστικότητας κ.ο.κ.


Το περιεχόμενο που ως επί το πλείστον, παράγεται από τους χρήστες στα σόσιαλ μήντια ακολουθεί εκείνο των μέσων μαζικής ενημέρωσης, συνήθως τη χειρότερη εκδοχή του - τα ριάλιτι σόου, τη λογική της κλειδαρότρυπας, την πορνογραφία της φρίκης. Ο μιμητισμός και οι αγελαίες συμπεριφορές κυριαρχούν, ενώ μέσα από την ατελείωτη μιμητική αλυσίδα η αναπαράσταση της ύπαρξης απομακρύνεται όλο και περισσότερο στο αφηρημένο. Καλώς ήρθαμε έρημο του εικονικού.

Δημήτρης Τσίρκας


0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου