Μαθήματα σεισμολογίας

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δύο πολύ σημαντικές ειδήσεις κυριαρχούν. Η αραβική εξέγερση και η τραγωδία της Ιαπωνίας. Και ενώ δεν υπάρχει τίποτα που να συνδέει ουσιαστικά αυτά τα δύο φαινόμενα ο παραμορφωτικός φακός των μαζικών μέσω τα προβάλει με τις ίδιες ακριβώς εικονολέξεις. Αυτό βέβαια δεν είναι ένα φαινόμενο που εμφανίστηκε εσχάτως. Η σπουδή της κυρίαρχης ιδεολογίας ήταν πάντα στο να παρουσιάζει κάθε μορφή κοινωνικής διαμαρτυρίας ως φυσικό φαινόμενο.

Αυτή η φυσικοποίηση του κοινωνικού φαινομένου έχει κάποιες πολύ συγκεκριμένες συνδηλώσεις. Πρώτον, παρουσιάζεται σαν μια μαζική και ανεξέλεγκτη βία, μια βία χωρίς άμεσα κίνητρα. Δεύτερον, η βία αύτη είναι καταδικασμένη να κοπάσει όπως ακριβώς και μια μπόρα, και τρίτον, το φαινόμενο πλήττει αδιάκριτα όλον τον πληθυσμό που νοιώθει ξαφνικά μια αίσθηση κοινής μοίρας απέναντι στη «φυσική καταστροφή» ή την «ανθρωπιστική τραγωδία».

Η κυρίαρχη θεωρία που θέλει τη βία να διαχωρίζεται από την πράξη της και άρα να είναι ανίκανη να κριθεί με συνολικά πραξεολογικά-ηθικά κριτήρια είναι μια θεωρία που επιμένει να «καταδικάζει τη βία από όπου και αν προέρχεται». Βέβαια η βία από κάπου προέρχεται και έτσι η προσομοίωση της κοινωνικής βίας ως φυσικού φαινομένου είναι το επόμενο λογικό άλμα που είναι αναγκασμένη να κάνει αυτή η οπτική.

Και αν όλα αυτά αποτελούν λίγο πολύ αυτονόητα ψεύδη μου προκαλεί τρομερή εντύπωση ο βαθμός που αυτή η πλάνη έχει περάσει και «στη δικιά μας πλευρά». Η αντιστροφή των όρων σε ένα παιχνίδι βίας διαχωρισμένης από κίνητρα και αίτιες είναι η πλήρης αποδοχή των όρων της κυριαρχίας. Αποτέλεσμα αυτής της αντιστροφής είναι τόσο η «λατρεία της βίας από όπου και αν προέρχεται» αλλά και η αποδοχή της μεταμοντέρνας θέσης ότι κάθε κοινωνικό κίνημα είναι καταδικασμένο στο τέλος να αποτύχει. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη απόδειξη της συστηματικής ιδεολογικής πλάνης που πλήττει πολλά κομμάτια του κινήματος από την αποδοχή των όρων της ψευδούς φυσικοποίησης. Το να αποδέχεσαι το κυρίαρχο σχήμα παίρνοντας εθελοτυφλώντας το ρόλου του «φυσικού φαινομένου» είναι σαν να θεωρείς πως ο σεισμός έχει ταξικά κίνητρα.

Υ.Γ. Βέβαια υπάρχουν και οι εξαιρέσεις: ένας σεισμός στα 1985 έφτασε από μακριά στην πόλης του Μεξικού. Το σήμα του εξασθένησε στο δρόμο και οι υψηλές συχνότητες χάθηκαν στα έγκατα της γης. Το αποτέλεσμα ήταν να συντονιστούν οι ψηλοί λαμπεροί ουρανοξύστες και να πέσουν. Τα ταπεινά σπίτια των φτωχών στις φαβέλες έμειναν ανέπαφα.

φόρος τιμής στη μελαγχολία

Τσόντες, σήριαλ, facebook και παιχνίδια στο PC. Μοναξιά; Ναι την είχε πολεμήσει. Αν και ο πόλεμος αυτός γινόταν μόνο για αυτοσυνείδηση. Η εξαφάνιση του εχθρού αποκλείεται. Η αρρώστια είχε προχωρήσει. Τα κύτταρα του ασθενή είχαν αρχίσει ήδη να διαλύουν το σώμα του. Οι φλέβες κάτω από το δέρμα στους κροτάφους του πάλλονταν. Πίεσε με το χέρι του την περιοχή περιμένοντας μάταια να περάσει ο πόνος.

Η μελαγχολία δεν προκύπτει από συγκεκριμένες αιτίες. Εμφανίζεται ύστερα από ένα τραγούδι ή μετά από παρατεταμένη παρατήρηση των σημαδιών του απέναντι άσπρου τοίχου. Συνήθως πάντως ακολουθεί μια ατελείωτη εποχή συστολής. Τη στιγμή που νιώθεις την πυκνότητα σου άπειρη και τον όγκο σου μηδαμινό. Άναψε ακόμα ένα τσιγάρο στο σκοτάδι.

Η αντικειμενικότητα τον εγκαταλείπει όλο και περισσότερο. Κυψέλη. 12 και 5. Κάτω από το παράθυρο η γκόμενα από νέον του χαμογελά. Αμετακίνητη στην πινακίδα του ίδιου κωλόμπαρου εδώ και χρόνια. Κανείς δεν ενδιαφέρθηκε να αλλάξει την λάμπα του ποδιού της. Εδώ και μερικούς μήνες στέκει κουτσή.

Προσπαθεί κάτι να γράψει. Στοιχεία της αντίστασης πριν από τον πανικό που σε στοιχειώνει. Αν είναι τυχερός και περάσει η νύχτα, αύριο έχει κανονίσει δουλειές από το πρωί. Θα ξεχαστεί. Αρκεί να βρει ένα τρόπο να περνά τις νύχτες. Έβαλε να ακούσει μουσική. Την έκλεισε. Όσα συγκροτήματα αγαπούσε φορούσαν τώρα γυαλιά πρεσβυωπίας. Ανοίγει και κλείνει το ψυγείο. Έχει φάει ένα κάρο μαλακίες από την αμηχανία του. Πατατάκια, μπισκότα, μίλκο, κρακεράκια, σκατά. Έβαλε να δει μια ταινία και μετά από πέντε λεπτά την έβγαλε.

Είδε το ρολόι πίσω από το κεφάλι του. Συνειδητοποίησε ότι εδώ και μισή ώρα έβλεπε χιόνια στην τηλεόραση. Άλλαξε κανάλι. Διαφημίσεις. Άλλαξε ξανά. Σε μια κατσαρόλα βάζουμε το ελαιόλαδο να καεί και σοτάρουμε το κρέας για 4-5 λεπτά. Κατόπιν σοτάρουμε το κρεμμύδι, το σουσάμι για 2-3 λεπτά και σβήνουμε με το κρασί.

Είχε το κινητό στο αθόρυβο. Ελπίζει όμως να ακούσει τη συχνότητα των ηχείων του υπολογιστή να παραμορφώνεται. Επίτηδες είχε αφήσει το κινητό δίπλα τους. Ακόμα ελπίζει πως κάτι μπορεί να αλλάξει τη νύχτα. Κοιτάει κατάφατσα το βιβλίο και δεν διαβάζει. Ώρες τώρα στην ίδια πρόταση. Θα μπορούσε να την επαναλάβει μηχανικά χωρίς όμως να τον απασχολεί το νόημα της.

Βλέπει απέναντι την ελληνική σημαία του γείτονα. Σκέφτεται πως είναι δύσκολο να ζεις σε μια χώρα που το πιθανότερο είναι να πεθάνει πριν από σένα και ταυτόχρονα πόσο θα ήθελε να τη χώσει μαζί με το κοντάρι στον κώλο της πρώτης γριάς που θα συναντούσε αύριο το πρωί. Πριν τελειώσει τη σκέψη σκοντάφτει σε μια στοίβα από βιβλία. Από κάτω ακούγονται καθαρά σειρήνες, μπάτσοι, μια ξένη γλώσσα και ένας που τραγουδά Τερλέγκα.

Κάνει κρύο. Η λαδωμένη πιτζάμα δεν βοηθά ιδιαίτερα. Στέκει μόνος. Υπαρκτός με όλους του όρους. Υψόμετρο στιγμής η αντοχή του. Χωρίς τις ρίζες. Ιπτάμενο θηρίο ερωτημάτων. Αιωρείται πάνω από βρώμικα φλιτζάνια, χθεσινές εφημερίδες, πεταμένους ταξιδιωτικούς οδηγούς και χάρτες. Αυτή είναι η πάλη των στιγμών. Η ύλη γύρω αναίσθητη.

Ήξερε πως η περιγραφή αυτής της νύχτας δεν θα ήταν χρήσιμη σε κανέναν. Τίποτα σημαντικό δεν συνέβη. Μια ασήμαντη νύχτα σε μια πόλη στην άκρη της Γης. Ένα μέρος ελάχιστα υπολογίσιμο στο χώρο και στο χρόνο. Και όμως ήξερε τη σημασία της νύχτας εκείνης. Ήταν το υπόδειγμα για το πώς πέρασαν και θα περάσουν οι περισσότερες νύχτες της ζωής του. Ξάπλωσε με τα μάτια ανοιχτά στο σκοτάδι. Πίστευε ολοένα και περισσότερο πως η μοναξιά είναι τρόπος διαχείρισης της ανυπακοής. Αρνείται ακόμα να κοιμάται με φως ανοικτό τα βράδια.

Υ.Σ. Το παραπάνω κείμενο γράφτηκε ένα μελαγχολικό απόγευμα υπό το άκουσμα του I, Vigilante των Crippled Black Phoenix έχοντας στο μυαλό την πρόσφατη συναυλία των Wire. Όλα αυτά έχουν τη σημασία τους.


Γάκης