Μερικές σημειώσεις σχετικά με την ασυνέχεια

Οι πυροβολισμοί των ρολογιών από τους εργάτες στο Παρίσι το 1830 και η κατάληψη του San Cristóbal de las Casas από τους Ζαπατίστας το 1994 

Του Sergio Tischler 


  • Ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα που έχουν αναδείξει τα σύγχρονα κοινωνικά κινήματα είναι το ζήτημα του χρόνου. Την 1η Ιανουαρίου του 1994, οι Ζαπατίστας μας δίδαξαν ότι το να ονειρευτούμε έναν διαφορετικό κόσμο δεν είναι μόνο εφικτό αλλά ότι αυτό είναι το ζωντανό όνειρο της αξιοπρέπειας και της πάλης. Δεν πυροβόλησαν με τα όπλα τους τα ρολόγια, όπως έκαναν το 1830 οι εξεγερμένοι εργάτες στο Παρίσι για να ανατρέψουν συμβολικά το χρόνο της καπιταλιστικής εργασίας, τον ορθολογιστικό μηχανισμό που οργανώνει τη ζωή προκειμένου να εξυπηρετήσει την αστική εξουσία. Το έκαναν με διαφορετικό τρόπο. Οι ιθαγενείς αντάρτες κατέλαβαν τα χωριά San Cristóbal de las Casa, Altamirano, Las Margaritas, Ocosigno, Oxchuc, Huixtán και Chanal. Η Παράνομη Επαναστατική Ιθαγενική Επιτροπή-Γενική Διοίκηση (CCRI-CG) του EZLN δημοσιοποίησε την 1η Διακήρυξη της Ζούγκλας Lacandona, με την οποία κήρυξε τον πόλεμο στην κυβέρνηση του Carlos Salinas de Cortari με σκοπό την αντίσταση στο σχέδιο θανάτου ενάντια στον ιθαγενικό πληθυσμό σύμφωνα με τη Συνθήκη για το Ελεύθερο Εμπόριο ανάμεσα στο Μεξικό και τις ΗΠΑ και ανακοίνωσε τον αγώνα της για τη δημοκρατία, την ελευθερία και τη δικαιοσύνη για όλους τους μεξικανούς. Αυτή τη φορά ήταν οι ιθαγενείς από τις κοινότητες της Τσιάπας, αλλά ο εχθρός δεν ήταν πολύ διαφορετικός: ήταν αντιμέτωποι με τον χρόνο της καπιταλιστικής εργασίας του νεοφιλελεύθερου εκσυγχρονιστικού σχεδίου. 

Φιλοσοφικά μοντέλα της ιατρικής και η κρίση του μηχανιστικού παραδείγματος




Του Φώτη Τερζάκη 

Και μόνον ο τίτλος αυτής της ανακοίνωσης γεννάει πιθανώς ερωτήματα σε ένα ιατρικώς εκπαιδευμένο ακροατήριο. Γιατί «φιλοσοφικά» μοντέλα στην ιατρική; Δεν είναι η ιατρική στις ημέρες μας μία στέρεη και ασφαλής επιστήμη, απαλλαγμένη από τις εικοτολογίες και τις αβεβαιότητες της φιλοσοφίας; Η απάντηση είναι λιγότερο εγγυημένη απ' όσο νομίζουμε. Και, κατ' αρχάς, για να καταλάβουμε τί σημαίνει «επιστήμη» πρέπει να θυμηθούμε τα κριτήρια της επιστημονικότητας όπως διαμορφώθηκαν στις απαρχές της νεωτερικής εποχής από στοχαστές όπως G. Galilei, o F. Bacon, o R. Descates, κ.ά. Στην πιο περιεκτική τους διατύπωση, αυτά είναι δύο: 1) πειραματική αναπαραγωγιμότητα των προτάσεων•2) ποσοτικοποιημένη (μαθηματική) αναδιατύπωσή τους. Υπό αυτούς τους περιοριστικούς όρους παράγονται οι επιστημονικοί «νόμοι», και βάσει μιας τέτοιας νομοθεσίας συγκροτήθηκαν και γνώρισαν μια πρωτοφανή ώθηση από τον δέκατο έβδομο αιώνα και ύστερα οι βασικές, θετικές ή «σκληρές» επιστήμες - δηλαδή η αστρονομία, η φυσική, η χημεία και η βιολογία. Τέτοια ήταν η επιτυχία του τεράστιου τεχνοεπιστημονικού εγχειρήματος την εποχή της πρώτης βιομηχανικής επανάστασης ώστε γεννήθηκε η ιδέα (με τον Αύγουστο Κοντ στη Γαλλία) ότι και οι «κοινωνικές επιστήμες» θα μπορούσαν να οργανωθούν με την ίδια κανονικότητα και ακρίβεια που χαρακτήριζε τις θετικές επιστήμες. Το αίτημα αυτό παρέμεινε άκρως αμφίβολο, και στις ημέρες μας δεν υποστηρίζεται σχεδόν από κανέναν εκτός από μια μειοψηφία γραφειοκρατών πανεπιστημιακών (παρότι η χρήση στατιστικών μεθόδων έχει γίνει κανονικό μέρος της εφαρμοσμένης κοινωνιολογίας). Τί γίνεται όμως σε ό,τι αφορά την ιατρική; 

αντίστροφη προοπτική


Ο μετατονισμός των θεολογικών αντιπαραθέσεων σε αισθητικό κλειδί ίσως φανεί σε πολλούς ανάρμοστος για τη σοβαρότητα του ζητήματος αισθητισμός: αυτοί ωστόσο θα έπρεπε να σκεφθούν καλύτερα τι σημαίνει αισθητική δραστηριότητα, τι σημαίνει τέχνη, διότι, όπως έχω και με άλλη ευκαιρία υποστηρίξει, η ουσία των θρησκευτικών φαινομένων είναι με μία έννοια -την ευρύτερη δυνατή, βεβαίως- αισθητική. Η θεμελιώδης σημασιοδότηση του κόσμου, που συνιστά την υπογραφή κάθε μεμονωμένης θρησκείας, είναι τόσο λεπτή και περίτεχνα επεξεργασμένη, και ταυτόχρονα τόσο προγενέστερη των κατηγοριών του νου, τόσο σαρκική και κυτταρική, ζυμωμένη με τις ίδιες τις λειτουργίες του σώματος, τα σχήματα αισθητηριακής πρόσληψης και ψυχικής οργάνωσης των ατόμων, όσο μόνον η τέχνη έχει υπάρξει στην ιστορία της ανθρωπότητας. Γι' αυτό έχει πάντα νόημα να θυμίζουμε ότι τέχνη και θρησκεία έχουν ουσιωδώς κοινή αφετηρία, υπό τον όρον βεβαίως ότι αυτό δεν θα λειτουργήσει ως επιχείρημα για την καθυπόταξη της τέχνης σε οιοδήποτε θεολογικό δόγμα: οφείλει, απεναντίας, να χρησιμοποιείται ως προνομιακή γωνία ακύρωσης όλων των δογμάτων (ως προς τις αξιώσεις ισχύος που τα ίδια εγείρουν, εννοείται).

Ασκήσεις Ολοκληρωτισμού ΙΙ: Η αντιστροφή της λογικής



Αρκεί κάποιος να περιδιαβεί τα κείμενα τις τελευταίας περιόδου προβεβλημένων προπαγανδιστών όπως ο Πάσχος Μανδραβέλης και ο Τάκης Μίχας για να διαπιστώσει μια αξιοσημείωτη εμμονή στην καταδίκη του «ολοκληρωτισμού από όπου και αν προέρχεται». Πρόκειται για μία ερμηνευτική γραμμή νεοφιλελεύθερης κοπής – η οποία έχει την ιδεολογική της αφετηρία στο έργο του Karl Popper η ανοιχτή κοινωνία και οι εχθροί της αλλά και στους επιγόνους του Richard Wolin και Μicha Βrumlik – και που με απλά λόγια διακηρύσσει πως η «δημοκρατία μας» κινδυνεύει από δύο μορφές ολοκληρωτισμού: το φασισμό και τον κομμουνισμό. Ενδιαφέρoν όμως δεν έχει να αναλύσουμε σε τι αποδίδουν τον όρο ολοκληρωτισμό αλλά να δούμε τι είναι αυτό που του αντιτείνουν. Η απάντησή τους είναι ο ορθολογισμός! Καταλογίζοντας σε κάθε φωνή αμφισβήτησης μια ιδεοληπτική «ανορθολογικότητα», ο ορθολογισμός της «κοινής λογικής» μπορεί να αποτελέσει για αυτούς το μοναδικό αντίπαλο δέος στο φασισμό που εκφράζουν τα «άκρα».

ασκήσεις ολοκληρωτισμού



Μέσα στον ορυμαγδό των ημερών με τις αλλεπάλληλες αποτυχίες των κοινωνικών και εργατικών διεκδικήσεων, την απομαζικοποίηση των συνδικάτων και την ενίσχυση εθνικιστικών ρευμάτων, ένα ερώτημα πλανιέται πάνω από το κίνημα: γιατί η εργατική τάξη δείχνει να ενεργεί ενάντια στα συμφέροντα της; γιατί δένεται στο άρμα του φασισμού; πως οι κεφαλαιοκράτες αποσπούν για μια ακόμα φορά τις απαραίτητες για αυτούς συναινέσεις; Το πρόβλημα δεν είναι καινούργιο. Διατυπώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 30 όταν μέσα στην κρίση η εργατική τάξη αντί να ενωθεί στην προοπτική μιας παγκόσμιας επανάστασης στράφηκε προς το φασισμό.

Ποιος φοβάται τον οργανωτικό διαχωρισμό;

Του Τάσου Χριστόπουλου

Θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να σκιαγραφήσουμε έστω, τους όρους πραγματοποίησης του οργανωτικού και πολιτικού διαχωρισμού στο συνδικαλιστικό κίνημα, αν δεν λάβουμε υπόψιν μας τη βαθειά κρίση που το διαπερνά σε όλους τους τομείς- και έχει τις ρίζες της στην συγκρότησή του σε οργανωτικό επίπεδο στις αρχές του 20ου αιώνα- τις αντιλήψεις στο εσωτερικό του, τις ελλείψεις του. Και όταν μιλάμε για κρίση δεν αναφερόμαστε απλά και μόνο στην γύμνια και την άνευ όρων παράδοση της συνδικαλιστικής ηγεσίας στα συμφέροντα των εργοδοτών, αλλά και στην αναποτελεσματική, αναντίστοιχη της επίθεσης, απάντηση του συνόλου των εργαζομένων, (παρά την απεργιακή έξαρση της τελευταίας διετίας και τους πρόσφατους ηρωϊκούς κλαδικούς αγώνες στα Μ.Μ.Ε και την Χαλυβουργία), την στάση των υπόλοιπων δυνάμεων- ακόμα και των πιο ταξικών, την επικράτηση των αστικών αντιλήψεων και μικροαστικών συμφερόντων, την κρατική παρέμβαση, την γραφειοκρατικοποίηση, την αντιδημοκρατική λειτουργία, τον συνειδητό κατευθυνόμενο κατακερματισμό.