Το ποτάμι


Σε μια συζήτηση σε φιλικό τραπέζι άκουσα να λένε πως “αν οι φασίστες καταλάβουν την εξουσία θα πρέπει όλοι να μεταναστεύσουμε στο εξωτερικό”. Αντέτεινα, πως σε αυτή την περίπτωση θα προσπαθήσω να τους πολεμήσω με όλα τα μέσα. “Εννοείς δηλαδή ένοπλο αγώνα; Μα, σε αυτή την περίπτωση, είμαστε χαμένοι” μου είπαν. Μετά από αυτό μερικοί προσπάθησαν να αποκλιμακώσουν τη συζήτηση επισημαίνοντας πως οι φασίστες δεν αποτελούν πλέον κίνδυνο γιατί όπως όλα δείχνουν το Ποτάμι τους υπερφαλαγγίζει εκλογικά και αναδεικνύεται έτσι σε ρυθμιστή των πολιτικών ισορροπιών.

Aκρίβεια και αξιοπιστία


Απαιτούν από εμάς ακρίβεια και αξιοπιστία. Μας διδάσκουν πώς να υπολογίζουμε την ακρίβεια, πώς να ελέγχουμε την αξιοπιστία. Εκφωνούμε τα ίδια λόγια σε άλλους· τις ίδιες τεχνικές σε αυτούς που κατά την κανονικότητα των μηχανισμών πρόκειται να μας διαδεχθούν. Μια ασυνέχεια υπολογισμών χωρίς περιεχόμενο πέραν του προφανούς: η αλήθεια για την επιστήμη υπάρχει μόνο ως στατιστική. Ρίγος πιάνει τους σπουδαστές στο άκουσμα της φράσης. Για στιγμές, οι βαρετές μουντζούρες της εξίσωσης μετάδοσης ζωντανεύουν. Αλίμονο. Ο ιμπεριαλισμός της επιστημονικής αντιστροφής έχει τέτοιους μηχανισμούς αυτοκατάφασης που ακόμα και αυτό που κανονικά θα άνοιγε την κρίσιμη σχισμή προς την κριτική αμφισβήτηση λειτουργεί υπέρ του μύθου, αυξάνοντας το κύριος του ισχυρού, διευρύνοντας το μεγαλείο της αυθεντίας του ως τις αξιώσεις ενός οιονεί φιλοσοφικού βάθους. Έτσι εξαπατά ο σύγχρονος ηγεμόνας -παρά την εμφανή του γύμνια- μιλώντας συνεχώς για την ακρίβεια των αριθμών· για την αξιοπιστία των στοιχείων. Όταν φυσικά οι λέξεις, οι εξισώσεις και τα σύμβολα αυτονομηθούν από το εννοιακό τους περιεχόμενο, όταν χειραφετηθούν από τις ανθρώπινες δεσμεύσεις των δημιουργών, όταν απαιτήσουν να ζουν χωρίς τις λεπτές μεσολαβήσεις της αλήθειας -στην οποία κάποτε όφειλαν να δίνουν τον τελικό λογαριασμό- τότε η εποχή των μηχανών θα έχει οριστικά εγκαθιδρυθεί, και τότε, κάθε ελπίδα επανόδου στο φως θα έχει εκλείψει.  

Η πραγματικότητα της μη-πραγματικότητας του μεταμοντέρνου ανορθολογισμού


Στο δοκίμιο του ριζοσπαστικού στοχαστή της «ελευθερίας» Μ. Μπούκτσιν παρουσιάζεται μια γενική κριτική των μεταμοντέρνων ιδεών ως κυρίαρχο ρεύμα της σημερινής διανόησης. Κύριο μέλημα αυτής της κριτικής είναι να καταδειχθεί ο ανορθολογικός χαρακτήρας αυτών των ιδεών που συνεπάγεται τον εξοβελισμό του ορθού λόγου και της κληρονομιάς του Διαφωτισμού από τη σύγχρονη κριτική σκέψη. Συνάμα ο Μπούκτσιν εκθέτει με ευσύνοπτο τρόπο βασικές θέσεις του εμφορούμενος από τον «διαλεκτικό Λόγο» ως τον κατ’εξοχήν λόγο που εστιάζει σε μια θεωρητική ανασυγκρότηση του υπαρκτού ώστε να αναδεικνύεται και να θεμελιώνεται η δυνατότητα του ανθρώπινου χειραφετητικού προτάγματος και η πρακτική άρση των σχέσεων κυριαρχίας, εκμετάλλευσης, καταπίεσης καθώς και της ιεραρχικής οργάνωσης των θεσμών της καπιταλιστικής νεωτερικότητας.

Οι κανόνες ως είδος πρώτης ανάγκης


Η δυτική κοινωνία καλλιεργεί τις πιο ζοφερές αυταπάτες της με μια παθολογική ένταση που την εμποδίζει να κάνει οτιδήποτε άλλο, άρα και οτιδήποτε λιγότερο αυτοκαταστροφικό. Μη μπορώντας να διασκεδάσει τις εντυπώσεις απ' το απύθμενο έλλειμμα λογικής που συνοδεύει καθεμιά απ' τις οικονομικές, θεσμικές, πολιτισμικές, ιδεολογικές και καταναλωτικές λειτουργίες της, επιμένει με φανατισμό σ' ένα γελοίο πρωτόκολλο ψευτοσυνέπειας προς τις ανθυπολεπτομέρειες της τάξης που διέπει τον μικρόκοσμο της ατομικής συμπεριφοράς. Οσο πιο εκκωφαντική είναι η δυσαρμονία μεταξύ της υποτιθέμενης ηθικής των θεσμών και των νόμων αφ'ενός, και αφ'ετέρου του γενικού στιλ αυτής της συμπεριφοράς, τόσο πιο εμφαντικά διατυμπανίζεται, στη σφαίρα της κοινωνικής δραστηριότητας, η υποχρέωση να πράττει κανείς σύμφωνα με τον κώδικα που ρυθμίζει το ιδιωτικό. Οσο πιο απροκάλυπτα ο κυνισμός και η ωμότητα τροφοδοτούν το πεπρωμένο της κοινωνικής συνύπαρξης, τόσο πιο δυναμικά επανέρχεται στο προσκήνιο η υποταγή στον καθωσπρεπισμό των must και των mustn't. Σύντομα, ο κοινός χαρακτήρας του συνόλου αυτών των κανόνων της βλακώδους κοσμιότητας πήρε το όνομα politically correct.