Ι
Κατά
την διάρκεια και, κυρίως, μετά το πέρας του Πελοποννησιακού Πολέμου με τις
συνεπαγόμενες κοινωνικές εντάσεις και καταστροφές και τα αυξημένα νευρωτικά
άγχη, με την παρατεταμένη εμπειρία της ανθρώπινης δυσπραγίας και την πλησμονή
έγκλειστων και διαψευσμένων αισθημάτων, παρατηρήθηκε, στην τότε ελληνική
κοινωνία, μια αντιδραστική παλινδρόμηση,
μια οπισθοδρόμηση στον ανορθολογισμό
του παρελθόντος. Έτσι, εμφανίσθηκε μια αυξημένη ζήτηση της μαγικής ίασης που μεταμόρφωσε τον Ασκληπιό από ελάσσονα ήρωα σε μείζονα
θεό και μια «μόδα» ξενικών, οργιαστικών λατρειών, «μια σταγόνα ξένου αίματος
στις φλέβες των Ελλήνων». Κατά τις ταραγμένες παραμονές της ρωμαϊκής
κατάκτησης, παρατηρήθηκε μια εμφάνιση «μεσιτών
σωτηρίας» και μια εξάπλωση αστρολογίας.[1] Επρόκειτο για τον ίδιο λαό
που, αιώνες ενωρίτερα, εξάλειψε τον φόβο των νεκρών, τον φόβο των μιασμάτων κι’
άλλους πρωτόγονους φόβους, πούχε απελευθερώσει το άτομο απ’ τα δεσμά της φυλής
και της οικογένειας, έναν λαό «γαλήνιο και ηλιόλουστο», πολιτισμένο,
καθαρόμυαλο και ορθολογιστή.[2]