H εννοιας της φυσης στον Marx

το κείμενο δημοσιεύτηκε στο πρώτο τεύχος της πολιτικής επιθεώρησης Κοινωνικός Αναρχισμός.



Σχέσεις κυριαρχίας πολιτισμού-φύσης στη σκέψη του Μαρξ

Η θεωρία του Μαρξ αποτελεί κατά βάση κριτική της πολιτικής οικονομίας και πιο συγκεκριμένα, την κριτική του κυρίαρχου οικονομικο-πολιτικού συστήματος της εποχής της αυξανόμενης βιομηχανίας του 19ου αιώνα. Ο βιομηχανικός κόσμος, όπως και η άνοδος του καπιταλισμού, φαίνεται ταυτόχρονα να υπόσχονται έναν αυξανόμενο τεχνολογικό και οικονομικό πλούτο, αναπτύσσοντας παράλληλα πολλές αντιθέσεις εντός της κοινωνίας. Ο Μαρξ εντοπίζει αυτές τις αντιθέσεις ως καταπιεστικές και αποξενωτικές για την ανθρώπινη φύση και θεμελιώνει μια θεωρία που προτάσσει τους όρους απελευθέρωσης του ανθρώπου από αυτές. Η θεωρία του γράφεται κατά βάση με όρους πολιτικής οικονομίας και έχει ως κεντρικο σημείο κριτικής, αλλά προτείνει και παράλληλα ως μέσο απελευθέρωσης της κοινωνίας, το πεδίο της εργασίας. Η ανθρώπινη εργασία που, κατά τον Μαρξ, δεν μπορεί παρά να είναι ελεύθερη και δημιουργική παραγωγική δραστηριότητα[1], όταν λαμβάνει χώρα εντός του καπιταλιστικού συστήματος στρέφεται ενάντια στον άνθρωπο και τον αποξενώνει από τη φύση του.

«ΕΛ.ΑΣ: εμπροσθοφυλακή της κοινωνίας»;

«Επανάσταση με σεβασμό στον Νόμο»


              
Ι

Πριν από μερικούς μήνες ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, απευθυνόμενος σε αστυνομικούς, τους αποκάλεσε «εμπροσθοφυλακή της κοινωνίας» !!! Άθελά του μας υπέμνησε αρκετές παρωχημένες καταστάσεις και μερικές έγκυρες (και έγκαιρες) επισημάνσεις. Έτσι, ο Εβραιο-αυστριακός Καρλ Κράους ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος διανοούμενος που επεσήμανε, τόσο έγκαιρα και με τέτοια οξυδέρκεια, την οργανική και αιτιώδη σχέση μεταξύ γλώσσας, σκέψης, ενσυναίσθησης και πράξης. Θεωρούσε την κακοποίηση και την φθορά της γλώσσας σύμφυτη με την ευτέλεια της περιρρέουσας σκέψης και την «διαφθορά» της ευθέως ανάλογη με αυτήν της κοινωνίας.[1] Στα βαθυστόχαστα γραπτά των φιλοσόφων του Διαφωτισμού, ιδιαίτερα του Κοντιγιάκ, είχε ανιχνευτεί το ενδιαφέρον τους για την αποσαφήνιση της γλώσσας. «Η τέχνη του στοχασμού» έγραψε ο Κοντιγιάκ, «αυτό-ανάγεται σε μια καλά δομημένη γλώσσα».[2]