Οι πρόσφατες τραγελαφικές εικόνες από τη Βενεζουέλα με το πρόεδρο της χώρας Νικολάς Μαδούρο να δηλώνει πως ο εκλιπών προκάτοχός του εμφανίστηκε σε εργάτες του μετρό, παρουσιάζοντας μάλιστα και μια φωτογραφία προς απόδειξη των λεγομένων του, μου έφεραν στο νου τους προ ολίγων μηνών εγχώριους πολιτικούς επικήδειους με αφορμή των θάνατο του Τσάβες.
Η γενική εκτίμηση που φάνηκε να απολαμβάνει ο εκλιπών συνδέθηκε με ένα μοτίβο εν είδει κοινής διαπίστωσης: ήταν ένας μεγάλος ηγέτης. Ο νοσταλγικός τόνος με τον οποίο άπαντες έντυσαν την παραπάνω φράση, εμφανέστατος. Όλοι προσδοκούν την επαναφορά μεγάλων ηγετών για να «βγάλουν την κατάσταση από το αδιέξοδο». Ξεχνούν φυσικά πως το μέγεθος των σημερινών πολιτικών φαντάζει ασύγκριτα μικρό σε σχέση με αυτούς του παρελθόντος ακριβώς επειδή η ίδια η πολιτική δραστηριότητα έχει υποβαθμιστεί σημαντικά. Το μοντέλο κυριαρχίας στο σύγχρονο κόσμο υπαγορεύει οι κρίσιμες αποφάσεις να λαμβάνονται ερήμην των εκλεγμένων εκπροσώπων, με τους τελευταίους να μετατρέπονται οριστικά σε αναλώσιμες μαριονέτες – ανδρείκελα για να ριχτούν βορά στις λυσσασμένες επιθυμίες του αγανακτισμένου πλήθους. Την ίδια στιγμή που οι καθ’ ύλην υπαίτιοι της πολυεπίπεδης κοινωνικής κρίσης τρίβουν τα χέρια τους από το παρασκήνιο.
Αν υπάρχει κάτι που αποκαλύπτει ο πόθος για τους μεγάλους ηγέτες είναι σίγουρα τα πραγματικά σχέδια πολλών από αυτούς που θέλουν «να μας σώσουν». Γιατί πίσω από την έντονη, γοητευτική και λαοπρόβλητη προσωπικότητα που θα πάρει τη μοίρα μας στα χέρια της για να φέρει κάθαρση, δουλειά, ησυχία, τάξη και ασφάλεια, κρύβεται η ουσιαστική επιδίωξη που δεν είναι άλλη από την αναδιάταξη όλων των κοινωνικών δομών κάτω από τη μπότα μιας και μόνης εξουσίας. Και αν νομίζεται πως η προβληματική αυτή εξαιρεί τους [νέο]φιλελεύθερους κάνετε λάθος καθώς για τους τελευταίους το μοντέλο του μεγάλου ηγέτη έχει σκιαγραφηθεί εδώ και καιρό στη φιγούρα ενός χαρισματικού επιχειρηματία που μετά τον κόσμο της αγοράς θα αλώσει πολιτικά και το κράτος. Με άλλα λόγια, αν για μέρος της αριστεράς τα πρότυπα είναι ο Τσάβλες ή ο Πούτιν [που αποτελεί αλώστε πρότυπο και για την ιδιότυπη ελληνική λαϊκή δεξιά], για την νεο-φιλελεύθερη και σοσιαλδημοκρατική εναπομείνασα κουστωδία το πρότυπο είναι ο Μπερλουσκόνι.
Οι φιγούρες αυτές έχουν περισσότερα κοινά παρά διαφορές: λαϊκός μύθος, γοητευτική αύρα, αυταρχική διακυβέρνηση, συνολικός έλεγχος της προπαγάνδας, εθνοκεντρική ρητορία. Το βασικό μοτίβο καλύπτει την συγκέντρωση όλων τον εξουσιών πάνω σε ένα πρόσωπο, μια πατρική φιγούρα, με την οποία η προσεκτικά λοβοτομημένα και τραγικά φοβισμένη κοινωνία αναζητά απεγνωσμένα να ταυτιστεί. Το όνειρο της εθνικής ανύψωσης, της οικονομικής ανάπτυξης, της εθνικής χειραφέτησης περνούν μέσα από την πάνδημο πρόσδεση στο σαγηνευτικό άρμα τους νέου εθνάρχη, του γοητευτικού επιχειρηματία play boy, του λαϊκού ήρωα.
Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι υπάρχει κάτι απελπιστικά αντιαισθητικό στην όλη προσμονή αν η προσεκτική παρατήρηση δεν αποκαλύπτει κάτι άπειρος σημαντικότερο: πως μέσα στις συνθήκες βαθιάς κρίσης που ζούμε η κοινωνία αντί να ανοίγει το παράθυρο στο εκθαμβωτικό φώς της απελευθέρωσης, παίρνοντας αποφασιστικά τη ζωή της στα χέρια της, αποφασίζει να κλίσει ερμητικότερα τα πατζούρια. Κουλουριασμένη στο φόβο, την ανασφάλεια, την εξατομίκευσή και την μιζέρια, σαδομαζοχιστικά διαμορφωμένη - αφού έχει μετατρέψει το υποκείμενο της καταπίεσης σε αντικείμενο επιθυμίας - αναζητά την εθελόδουλη υποταγή της στις πλέον αυταρχικές φιγούρες που προβάλουν απευθείας από τον καθοδικό σωλήνα της τηλεοπτικής πραγματικότητας σαν καταναλωτικά προϊόντα. Αλίμονο: μπλε, πράσινη ή κόκκινη συσκευασία δεν αλλάζει τίποτα από την ουσία των επιλογών.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου